Male boginje (Morbili) – Sve što trebate da znate
🕑 5 min čitanja
Sadržaj
sakrij
Verujemo da je svima u sećanju ostala duboko urezana slika nas sa bezbroj belih tačkica po telu. Kao deca, te slike sa belim tačkicama na koži više su nam bile smešne nego zastrašujće – nismo ni slutili koliku opasnost te male tačkice zapravo predstavljaju.
U prošlosti, male boginje bile su jedna od najzaraznijih infekcija koja je nažalost najviše pogađala najmlađe, ostavljajući za sobom katastrofalne posledice i neizbrisive tragove.
Danas, zahvaljujući medicini i nauci, male boginje su za sve nas samo daleka prošlost.
S obzirom na neizbrisiv trag koje su male boginje ostavile na čitavo čovečanstvo, u nastavku teksta istražićemo kako se borba protiv malih boginja vremenom razvijala i koji su sve poduhvati preduzeti kako bi se male boginje maltene iskorenile.
Šta su male boginje?
Male boginje, poznatije i još kao morbili su teško, akutno oboljenje tj. zarazna bolest koja u većini slučajeva pogađa najmlađe, odnosno decu.
Otprilike do 1960-ih godina, u svetu je bilo između 12-13 miliona slučajeva malih boginja na godišnjem nivou. S obzirom na široku rasprostranjenost, jasno je da je bilo potrebno održivo rešenje kojim će se male boginje praktično iskoreniti. Pre nego što je otkrivena vakcina, male boginje ostavljale su teške posledice, a ponekad i smrtonosne.
Na svu sreću, nakon uvođenja vakcine protiv malih boginja, broj obolelih se drastično smanjio, a danas je njihova pojava sve ređa.
Ko oboljeva od malih boginja?
Nema sumnje da je oba bolest najviše pogađala decu, međutim razvoju ove zarazne bolesti bili su i podložni stariji koji nisu u mladosti preležali male boginje ili primili vakcinu.
Dakle, ova zarazna bolest praktično je pogađala ljude svih životnih dobi.
Razlog zbog kojeg su deca bila najčešća pogođena grupa je taj što imaju manji, slabiji imunitet od odraslih pa samim tim imaju mnogo veće šanse za brz razvoj bolesti jer njihov imunitet nije čvrsto razvijen kao kod odraslih. Osim toga, deca su imala mnogo veće šanse da se zaraze u kolektivnim okruženjima poput vrtića, škole i slično.
Iako su danas retki slučajevi malih boginja, ipak ne treba isključiti činjenicu da i dalje postoji rizik od pojave epidemije tamo gde vakcinacija nije na visokom nivou.
Male boginje simptomi i kako i kako ih prepoznati
Od trenutka ulaska virusa u organizam, pa do manifestacije bolesti može proteći optimalno od 7-18 dana. Nakon toga počinju i da se javljaju prvi simptomi malih boginja. Sigurno se pitate kako prepoznati male boginje, odnosno koko ih razlikovati od npr. velikih boginja?
Osnovna razlika je u izgledu osipa, kod malih boginja tačkice su obično manje i površinske, dok je kod varičele prisutan osip u obliku malih plikova po telu koji su napunjeni tečnošču.
Dakle, kada je reč o simptomima malih boginja, najčešće prvo dolazi do povišene temperature, pojačanog kašlja, osoba se oseća malaksalo.
Ono što je karakteristično za ovo oboljenje jeste osp koji se javlja na koži, tj. crvene tačkice. Ove tačkice počinju polako da se pojavljuju uglavom u predelu lica, a zatim se velikom brzinom šire i na ostatak tela. U trenutku kada se pojavi osip, smatra se da je osoba najzaraznija.
Dakle, za male boginje simptomi su sledeći:
- povišena temperatura
- glavobolja
- osip
- kašalj
- bol u grlu
- curenje nosa
- osećaj malaksalosti
Napominjemo da ukoliko primetite ove simptome kod sebe ili vama bliske osobe, odmah se javite lekaru!
Male boginje kod beba
Pojava malih boginja kod beba mogu biti izuzetno zabrinjavajuća pojava zbog njihovog nedovoljno razvijenog imuniteta kao i većeg rizika od težih komplikacija. Simptomi malih boginja kod beba su manje više isti kao i kod nešto starije dece i odraslih, međutim ovi simptomi kod beba mogu biti izraženiji i uzrokovati ozbiljnije komplikacije.
Beba često može odbijati hranu, imati teškoće sa disanjem, a osip može biti obilniji i uzrokovati svrab.
Kako bi se bebe zaštitile od malih boginja, važno je pratiti i pridržavati se preporuka vezano za vakcinaciju. Vakcina protiv malih boginja je deo redovnog imunizacijskog rasporeda – prva doza vakcine obično se primenjuje između 12. i 15. meseca starosti, dok se druga doza obavlja pre polaska u školu, idealno između 4. i 6. godine života.
Male boginje kod odraslih i dece
Male boginje kod dece bila su česta pojava ali je isto tako, u manjoj meri, pogađala i odrasle osobe. Male boginje kod odraslih i dece obično su identične, odnosno simptomi koji se javljaju mahom su isti.
Temperatura, osip, glavobolja, malaksalost su karakteristični znaci malih boginja. Simptomi se obično pojavljuju nakon perioda inkubacije, a nakon što se simptomi pojave, bolest obično traje narednih 7-10 dana.
Iako su simptomi manje više slični, male boginje mogu biti teže i praćene ozbiljnijm komplikacijama kod odraslih sa oslabljenim imunološkim sistemom, trudnica i osoba sa hroničnim bolestima.
Zbog velike rasprostranjenosti, kao i ozbiljnosti posledica, prevencija vakcinacijom je ključna kako bi se smanjila mogućnost širenja virusa.
Kako izgledaju male boginje slike
Na sledećim fotografijama pogledajte kako izgledaju male boginje kod dece.
Kako se prenose male boginje?
Male boginje najčešće se prenose direktnim kontaktom, odnosno kapljičnim putem. Kada zaražena osoba kašlje ili kija, sitne kapljice u kojima se nalazi virus, mogu ostati u vazduhu ili biti udahnuti od strane osobe koja se nalazi u blizini.
Osim toga, virus se može i preneti dodirivanjem predmeta i površina na kojima se virus zadržao.
Lečenje malih boginja – kako se leče male boginje?
Konkretan lek za male boginje ne postoji. Lečenje uglavnom ide u pravcu ublažavanja simptoma, odnosno lekari obično propisuju lekove za snižavanje temperature, smanjenje sekrecije iz nosa i slično.
Ono što se pacijentima najviše savetuje tokom lečenja je odmaranje – dakle, zaraženoj osobi je neophodno obezbediti dovoljno odmora tokom dana kako bi kako bi organizam skupio dovoljno snage da se izbori sa infekcijom.
Osim toga, s obzirom na izrazitu temperaturu, neophodno je održavati adekvatan unos tečnosti tokom dana, posebno kod dece kako bi se izbegla dehidratacija.
Male boginje u Srbiji
Kroz istoriju, male boginje u Srbiji predstavljale su veliki zdravstveni izazov. Najveći procenat zaraženih bila su deca, ali je takođe i veliki broj odraslih bio zaražen ovom opakom bolešću. Zahvaljujući zdravstvenim naporima, nakon dugog perioda konačno je omogućena vakcinacija protiv malih boginja u Srbiji.
Kako se stanovništvo sve više odazvalo ovom poduhvatu, tako se broj slučajeva zaraženih znatno smanjio.
Uprkos smanjenom broju slučajeva kao i vakcinaciji, nije isključeno da se male boginje mogu povremeno pojaviti, što se i desilo. Kako novinari izveštavaju, od 3. marta registrovano je oko 40 slučajeva malih boginja u Srbiji, od koji su mahom deca školskog i predškolskog uzrasta.
Iako su preduzete sve mere u cilju smanjenja širenja ove bolesti, male boginje ipak nisu u potpunosti iskorenjene. Zbog toga se u Srbiji i dalje nastavlja rad na unapređenju zdravstvenih usluga kao i informisanju javnosti o značaju vakcinacije protiv malih boginja.
Male boginje vakcina
Vakcinacija protiv malih boginja je ključna preventivna mera koja je pre svega omogućila znatno smanjenje broja slučajeva ove zarazne bolesti ne samo u Srbiji već i širom sveta.
Vakcina protiv malih boginja spada pod obaveznu preventivnu meru i obično se primenjuje u dva koraka, odnosno u dve doze. Prva doze vakcine obično se preporučuje u uzrastu između 12 i 15 meseci, dok se druga doza primenjuje između 4. i 6. godine života.
Vakcinacija protiv malih boginja nije samo važna za pojedince, već i za celokupno stanovništvo kako bi se postigao kolektivni imunitet i tako sprečilo širenje bolesti velikih razmera.
Foto:Shutterstock
Author
Povezane vesti
Komentariši objavu
Trenutno nema komentara na ovu temu.
0