Overlap sindrom (sindrom preklapanja)
🕑 3 min čitanja
Sindrom preklapanja, poznat i kao overlap sindrom, predstavlja kompleksnu medicinsku pojavu koja obuhvata preklapanje simptoma različitih bolesti, često čineći dijagnostiku i lečenje izazovnim.
Ovaj intrigantan fenomen karakteriše se istovremenim pojavljivanjem simptoma više oboljenja, često autoimunih ili reumatskih, što dodatno komplikuje pristup zdravstvenoj nezi.
U nastavku teksta istražićemo više o samim autoimunim bolestima, overlap sindromu ali i mogućim terapijskim opcijama.
Poreklo autoimunih bolesti
Termin autoimune bolesti koristimo kako bismo opisali kompleksna medicinska stanja koja proizlaze iz poremećaja imunološkog sistema, čiji zadatak inače jeste zaštita organizma od stranih supstanci poput bakterija i virusa.
Kod autoimunih bolesti, dešava se da imunološki sistem greškom počinje da napada vlastita tkiva i organe, često iz neobjašnjivih razloga. Poreklo autoimunih bolesti još uvek nije u potpunosti razjašnjeno, ali se pretpostavlja da su genetski, spoljašnji/sredinski i hormonski faktori uključeni u njihov nastanak.
Osobe koje imaju članove porodice sa sličnim bolestima imaju povećan rizik od razvoja autoimunih oboljenja. Ovo, međutim, ne znači da će osoba automatski razviti autoimunu bolest samo zato što ima genetsku predispoziciju, već da su geni jedan od faktora koji doprinosi riziku za nastanak ove bolesti.
Osim toga, različiti okolišni faktori, poput infekcija, izloženosti hemijskim supstancama, pušenja, kao i nekih lekova, mogu pokrenuti autoimune reakcije kod osoba koje su genetski predisponirane.
Hormoni igraju ključnu ulogu u funkciji imunološkog sistema, a promene u hormonalnom statusu mogu doprineti nastanku autoimunih bolesti. Na primer, većina autoimunih bolesti češće se javlja kod žena, što ukazuje na hormonalni uticaj.
Postavljanje dijagnoze autoimunih bolesti
Pretpostavlja se da danas postoji čak 100 različitih vrsta autoimunih bolesti, što dovodi do činjenice da se ove bolesti vrlo teško dijagnostifikuju upravo iz razloga jer sve vrste imaju vrlo slične simptome, pa tako i dolazi do overlap sindroma, odnosno sindroma preklapanja.
Dijagnostifikovanje autoimunih bolesti uključuje nekoliko koraka:
Na prvom mestu nalazi se anamneza – dakle lekar će prvo prikupiti detaljnu istoriju bolesti na osnovu informacija pacijenata o simptomima, trajanju kao i intenzitetu.
Potom se mogu primenjivati različiti laboratorijski testovi kako bi se otkrilo stanje imunološkog sistema i drugih organa.
Otkrivanje specifičnih autoantitela u krvi često igra ključnu ulogu u dijagnostici autoimunih bolesti. Ova antitela su proteini koje imunološki sistem stvara protiv vlastitih ćelija i tkiva.
Važno je napomenuti da dijagnoza autoimune bolesti često zahteva multidisciplinarni pristup i stručnost različitih medicinskih specijalista. Takođe, postavljanje tačne dijagnoze može trajati neko vreme, s obzirom na kompleksnost ovih oboljenja i varijacije u simptomima među pojedincima.
Najčešće obuhvaćene bolesti u overlap sindromu
Overlap sindrom (sindrom preklapanja) odnosi se na stanje u kojem pojedinac pokazuje simptome i karakteristike više od jedne autoimune bolesti. Evo koje su to bolesti najčešće obuhvaćene u overlap sindromu:
- Reumatoidni artritis – Reumatoidni artritis (RA) je hronična autoimuna bolest koja prvenstveno pogađa zglobove, ali može uticati i na druge delove tela. Kada je reč o njegovoj autoimunoj prirodi, imunološki sistem napada sopstvene zglobove.
- Sjogrenov sindrom – Sjogrenov sindrom je hronična autoimuna bolest koja obuhvata napade imunološkog sistema na sopstvene žlezde koje proizvode suze i pljuvačku. Kao rezultat toga, osobe koje boluju od Sjogrenovog sindroma iskuse simptome suvoće u ustima i očima, ali ova bolest može zahvatiti i druge delove tela.
- Sistemski eritemski lupus – Reč je o autoimunoj bolest koja može zahvatiti različite organe i sisteme u telu. Karakteriše se prekomernim imunološkim odgovorom, pri čemu telo stvara antitela koja napadaju vlastite ćelije i tkiva.
- Hašimoto tireoiditis – Hašimotova bolest je hronično autoimuno oboljenje koje zahvata štitnu žlezdu. Kod ove bolesti, imunološki sistem napada i oštećuje tkivo štitne žlezde, što može dovesti do smanjenja proizvodnje hormona štitne žlezde, tj. hipotireoze.
- Sistemska skleroza – Takođe poznata kao sklerodermija, je retko hronično autoimuno oboljenje koje utiče na vezivno tkivo i može zahvatiti različite organe i sisteme u telu. Ključna karakteristika ove bolesti je prekomerna produkcija kolagena, što dovodi do ožiljavanja različitih organa.
- Juvenilni dermatomiozitis – Ovo je retki autoimuni poremećaj koji pogađa decu i adolescenciju. Ovaj sindrom obuhvata upalu mišića kao i upalu kože, a često se može javiti i osip na koži.
Terapija za overlap sindrom
Terapija za overlap sindrom, kao što je obično slučaj s autoimunim bolestima, može biti kompleksna i prilagođena individualnim potrebama svakog pacijenta. Overlap sindrom karakteriše preklapanje simptoma više autoimunih bolesti, stoga se lečenje često usmerava na kontrolu simptoma i sprečavanje progresije bolesti.
Kada je reč o lečenju, imunosupresivni lekovi se često koriste kako bi se smanjila aktivnost imunološkog sistema i kontrolisali simptomi. Pored toga, u toku lečenja primenjuju se i kortikosteroidi kako bi se kontrolisala upala i simptomi. Međutim, dugotrajna upotreba kortikosteroida može imati neželjene efekte, pa se primenjuju u optimalnim dozama.
Pored lekova, ponekad se i primenjuje i fizioterapija jer može biti korisna za očuvanjepokretljivosti zglobova, poboljšanje snage mišića i drugo.
Druga slična stanja overlap sindromu
- Mešovita bolest vezivnog tkiva (MCTD – Mixed Connective Tissue Disease): Ovaj sindrom kombinuje simptome lupusa, sistemskog sklerozisa i polimiozitisa, često sa prevlađujućim simptomima vezanim za lupus.
Oticanje prstiju je jedan od prvih simtpoma, ali se isto tako simptomi ne pojavljuju odjednom, već se javljaju tokom vremena što dodatno otežava dijagnostifikovanje boleti.
- Nediferencirana bolest vezivnog tkiva (UCTD) predstavlja stanje koje delimično zadovoljava kriterijume za različite autoimune bolesti vezivnog tkiva, ali ne može precizno biti svrstano u bilo koju od tih pojedinačnih bolesti.
UCTD se karakteriše prisustvom simptoma koji ukazuju na autoimunu bolest, ali nisu dovoljni za postavljanje dijagnoze specifične autoimune bolesti. Neki od čestih simptoma su osip na koži, suva usta, alopecija i sl.
Foto:Shutterstock
Author
Povezane vesti
Komentariši objavu
Trenutno nema komentara na ovu temu.
0